Keer op keer als enige uit de rij worden gehaald op de luchthaven, terwijl andere passagiers gewoon door kunnen lopen. Na een oproep vorig jaar, ontvingen het Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam (MDRA) en collega-antidiscriminatievoorzieningen regelmatig soortgelijke meldingen van reizigers met een donkere huidskleur of migratieachtergrond. De meldingen onderstrepen het belang van de rechtszaak tegen de Staat op 15 juni 2021.
Een coalitie van maatschappelijke organisaties en burgers, waaronder antidiscriminatievoorziening RADAR, vraagt de rechter een einde te maken aan etnisch profileren bij grenscontroles door de Koninklijke Marechaussee.
Slachtoffers van etnisch profileren kunnen bij het Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam of een van de andere antidiscriminatievoorzieningen terecht voor hulp en ondersteuning. Een luisterend oor na een dergelijke ingrijpende ervaring is voor veel melders belangrijk, maar de voorzieningen bieden ook ondersteuning bij het volgen van klachtenprocedures. Met een van de eisers in de rechtszaak heeft antdiscriminatievoorziening RADAR de klachtenprocedure bij de Koninklijke Marechaussee doorlopen en vervolgens de zaak voorgelegd aan de Nationale Ombudsman. Nadat de man gelijk kreeg van de Nationale Ombudsman, werd hij opnieuw geconfronteerd met etnisch profileren op dezelfde luchthaven. De inzet van de rechtszaak is om dit soort praktijken te stoppen.
De meldingen in 2020
De meldingen over etnisch profileren op luchthavens zijn behandeld door klachtenconsulenten van het Bureau Discriminatiezaken Kennemerland, ADV Limburg, RADAR en het Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam. Een greep uit de meldingen die werden ontvangen:
- Een man van Afrikaanse herkomst reist vaak via Schiphol en vertelt dat hij altijd en als enige wordt gecontroleerd door de Marechaussee.
- Een man van Noord-Afrikaanse herkomst wordt iedere keer dat hij vanaf Rotterdam-The Hague Airport vertrekt door de Marechaussee uit de rij gehaald en verhoord. “Op een gegeven moment had ik er genoeg van en ben ik voor mijn vluchten uitgeweken naar België of Duitsland.”
- Een vrouw van Surinaamse afkomst komt samen met haar witte Nederlandse partner op Schiphol aan. Zij wordt tot tweemaal door de Marechaussee gecontroleerd, terwijl haar partner niet werd gecontroleerd.
- “Mijn vrouw en ik waren de enige passagiers met een donkere huidskleur. Toen we aankwamen op Rotterdam-The Hague Airport, werden alleen wij door de Marechaussee gecontroleerd, alle andere passagiers konden gewoon doorlopen”, vertelt een man van Surinaamse afkomst.
- Een inwoner van Eindhoven met een Turkse achtergrond vliegt regelmatig vanuit Eindhoven Airport naar Turkije en wordt altijd gecontroleerd. “Iedere keer word ik bij vertrek en terugkomst door de Marechaussee om mijn identiteitsbewijs gevraagd. Laatst werd ik weer gecontroleerd terwijl honderden andere passagiers gewoon door konden lopen. Ik dacht eerst nog dat het toeval was, maar nu denk ik dat het komt omdat ik er buitenlands uitzie.”
Over de rechtszaak
De rechtszaak op 15 juni draait om de vraag of de Koninklijke Marechaussee mensen mag selecteren voor een controle, mede op grond van hun uiterlijk, huidskleur of vermoedelijke herkomst (etniciteit). Als eisers in deze zaak treden op: Amnesty International, Controle Alt Delete, het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM), RADAR antidiscriminatiebureau en twee burgers die herhaaldelijk etnisch geprofileerd zijn door de Koninklijke Marechaussee. De procedure wordt gecoördineerd door de advocaten van het PILP-NJCM. De partijen worden tevens bijgestaan door advocaten van Houthoff.
Meld etnisch profileren
Reizigers die door de marechaussee worden gecontroleerd en vermoeden dat dit gebeurt op basis van hun huidskleur of afkomst, kunnen dit melden bij het Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam of een van de andere antidiscriminatievoorzieningen. Melden helpt om discriminatie aan te pakken. Ga naar www.discriminatie.nl of download de app Discriminatiemelder in je app store.