Column door Santoecha Rangai, Consulent Discriminatiezaken bij het Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam.
Geschiedenis en ik zijn net een goed huwelijk. We begrijpen elkaar en we weten wat we aan elkaar hebben. Dat bleek algauw op de middelbare school. Voor veel vakken voerde ik geen klap uit. Maar bij het vak geschiedenis had ik juist al van tevoren mijn huiswerk gemaakt. Hierdoor had ik tijdens de les niets meer te doen en mocht ik van de bovenbouwdocent in een kast vol met oud geschiedenis materiaal rommelen. Iets wat ik met hartstocht deed.
In die kast lagen oude boeken en films over bijvoorbeeld Malcolm X en Martin Luther King Jr. Wat sommigen misschien niet weten is dat meerdere Afro-Amerikaanse personen die streden tegen de segregatie in de jaren ’60, hun roots hebben in het Caribisch gebied. Net als ik. Ik baalde dan ook dat zulke verhalen ons nooit op school werden verteld, want de leerstof bestond toen enkel nog uit witte onderwerpen zoals de 80-jarige oorlog of de Hongerwinter. Over de koloniale geschiedenis leerde ik bijna niets. De manier waarop de koloniale geschiedenis werd weergegeven stond me overigens ook niet aan. Het werd gebracht alsof kolonisators geen andere keus hadden dan tot slaafgemaakten te houden en werd er meer stilgestaan bij de rijkdommen die de trans-Atlantische slavenhandel Nederland had opgeleverd, dan het leed wat mensen hiermee was aangedaan. Dat laatste leek onbelangrijk.
Omdat ik meer wilde weten over het verleden koos ik ervoor om de lerarenopleiding geschiedenis te volgen. Op deze opleiding werd eigenlijk hetzelfde riedeltje opgevoerd; ook hier werd weer alles door een Eurocentrische bril bekeken. Er werd hier wel iets meer stilgestaan bij de koloniale geschiedenis, maar alweer stond de lesstof me tegen. Zo had ik het vak: Indonesië en West-Indië. Bij Indonesië gingen we in op de politionele acties, waarbij Nederland na de onafhankelijkheid met geweld Indonesië weer tot een kolonie probeerde te maken. Bij West-Indië moesten we een boek van P.C Emmer lezen. P.C Emmer, je weet wel, die historicus die vond dat de tot slaaf gemaakten niet zo moesten zeuren. Ze hadden immers meer beenruimte dan de passagiers van KLM-voertuigen tegenwoordig.
Daar zat ik dan in de klas als enige met roots in West-Indië. De geschiedenis komt anders op je over als jouw voorouders degenen waren die de zweepslagen kregen. Dus ook hier vond ik het lastig om sommige vakken met interesse te volgen. Ik heb er vaak over gedacht om te stoppen met de studie en culturele antropologie te gaan studeren. Hiermee hoopte ik toch nog iets over andere culturen mee te krijgen, zonder dat de westerse cultuur als maatstaf wordt gehanteerd. Maar mijn liefde voor het verleden overwon mijn twijfel en ik zette de studie door. Je hebt nu eenmaal kennis over de geschiedenis nodig om de wereld van nu te begrijpen.
Een tijdje geleden was ik aanwezig bij een conferentie over inclusief onderwijs georganiseerd door de Nationaal Coördinator Discriminatie en Racisme (NCDR), waar ik een break-out-sessie bijwoonde over het vak geschiedenis. Als ik eerlijk mag bekennen, werd ik hier enerzijds best droevig van. Bijna alle punten waar ik me op de lerarenopleiding aan stoorde, bestonden nog steeds. Terwijl we al jaren bezig zijn om het geschiedenisonderwijs te hervormen. Een voorbeeld van deze hervormingen is dat het vak nu is ingedeeld in 10 tijdvakken om de leerstof behapbaar te houden. Als leerling leer je nu het verleden te verdelen én het te bekijken door een Eurocentrische bril. Heel inclusief of innovatief is het dus niet. Anderzijds, werd er een conferentie over inclusief onderwijs gehouden. 15 jaar geleden was hier nog geen sprake van. Men is dus welwillender om de leerstof inclusiever te maken. Ook komen er nu meer initiatieven van buiten het onderwijs. Lespakketten samengesteld door organisaties als ‘Nederland wordt beter’ en het Tropenmuseum zijn hier voorbeelden van. Bij het Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam merken we dat mensen van kleur zich niet gezien of gehoord voelen, dit vinden wij natuurlijk erg jammer. Het geschiedenisonderwijs zou hier namelijk een grote rol in kunnen spelen; het zorgt voor identiteitsontwikkeling bij mensen van kleur.