In buurthuis Stichting Aminah in Bos en Lommer kwamen afgelopen donderdag ruim vijftig vertegenwoordigers van vrouwen- en zelforganisaties, politie, Openbaar Ministerie, en hulpinstanties samen voor de kennissessie “Moslima-discriminatie: kennis, recht en praktijk”. De bijeenkomst, georganiseerd door Servicepunt Emancipatie (SPE) in samenwerking met Discriminatie.nl Regio Amsterdam (DRA) en in opdracht van de Directie Diversiteit, Inclusie en Democratie van de gemeente Amsterdam, stond in het teken van het delen van signalen, kennis en handelingsperspectief rond moslimdiscriminatie – met speciale aandacht voor de positie van vrouwen.
Structurele uitsluiting en lage meldingsbereidheid
SPE-projectleider Mbarka N’bir opende de bijeenkomst met een toelichting op het Plan van Aanpak Moslimdiscriminatie dat de gemeente eind 2024 lanceerde. Uit signalen blijkt dat moslima’s met een zichtbare islamitische identiteit structureel worden afgewezen bij sollicitaties, op straat worden uitgescholden of geïntimideerd, en zich vaak genoodzaakt voelen hun hoofddoek af te doen om kansen te vergroten. Veel vrouwen melden hun ervaringen niet uit schaamte, angst of wantrouwen tegenover instanties. Zelforganisaties willen hun achterban beter ondersteunen, maar missen vaak concrete kennis en doorverwijsmogelijkheden. “Er is een grote behoefte aan erkenning,” aldus Mara. “Maar vrouwen weten vaak niet waar ze terechtkunnen of hebben het gevoel dat het toch geen zin heeft om te melden.”
Cijfers en trends: “Zonder meldingen geen beleid”
Politicoloog Roemer van Oordt (Projectbureau Zasja) presenteerde actuele cijfers uit de Monitor Moslimdiscriminatie. In 2024 ging zes procent van alle meldingen bij discriminatie.nl over moslimdiscriminatie – vaak gericht tegen vrouwen met een hoofddoek. Sinds 2023 is sprake van een duidelijke toename, mede door maatschappelijke spanningen rond Palestina en Israël en discriminerende uitlatingen in de politiek. Volgens Van Oordt is moslimdiscriminatie “geen optelsom van incidenten, maar een diepgeworteld maatschappelijk probleem”. Hij benadrukte dat melden essentieel is:
“Zonder meldingen geen cijfers, zonder cijfers geen beleid. Elke melding telt.”
Hij wees ook op de nieuwe strafverzwarende bepaling in het Wetboek van Strafrecht (artikel 44bis), die sinds 1 juli 2025 discriminatoire motieven expliciet strafverzwarend maakt.
Melden bij Discriminatie.nl Regio Amsterdam
Debbie Koekkoek en Noer Ibrahim van Discriminatie.nl Regio Amsterdam legden uit wat melders kunnen verwachten. Het team van consulenten behandelt meldingen uit Amsterdam en omliggende gemeenten, geeft advies, en biedt ondersteuning bij bemiddeling of doorverwijzing naar andere instanties. “We doen geen waarheidsvinding, maar luisteren naar wat iemand heeft meegemaakt en kijken samen wat wenselijk en mogelijk is,” aldus Koekkoek. “Het is nooit verkeerd om te bellen. Ook als je twijfelt of iets discriminatie is.” Naast klachtbehandeling verzorgt DRA trainingen en advies aan gemeenten, en werkt het meldpunt samen met politie en OM om signalen te vertalen naar beleid.
Politie: aangifte, melding en bewijs
Jip van der Mortel van het Expertisecentrum Aanpak Discriminatie lichtte toe hoe discriminatiezaken binnen de politie worden opgepakt. Hij benadrukte het verschil tussen een melding (voor registratie en signalering) en een aangifte (gericht op vervolging). “Iedereen die aangifte wil doen, moet daartoe de mogelijkheid krijgen. Dat is een recht,” aldus Van der Mortel. Zij wees erop dat discriminatoire motieven sinds juli 2025 leiden tot strafverzwaring, en dat meerdere meldingen over dezelfde dader of locatie de aanpak versterken.
Hicham Ghalbane van het Marokkaans Netwerk Politie vertelde over zijn werk in Amsterdam Nieuw-West en de “bondgenotenmethodiek”, die verbinding zoekt met bewoners na incidenten zoals de bekladding van de El Tawheed-moskee. “We moeten in tijden van polarisatie de verbinding blijven zoeken,” zei hij. “Ook binnen de politie willen we laten zien dat we er zijn voor iedereen.”
Openbaar Ministerie: drie categorieën strafbare discriminatie
Vanuit het Landelijk Expertise Centrum Discriminatie (LECD) lichtten officier van justitie Disa Jironet en beleidsmedewerker Emre Yüksel toe hoe het OM discriminatiezaken beoordeelt. Zij bespraken de drie juridische categorieën:
- Specifieke discriminatiedelicten – zoals groepsbelediging en aanzetten tot haat;
- Strafbare uitsluiting – bijvoorbeeld weigering op basis van geloof;
- Discriminatie-aspect bij andere delicten – sinds 1 juli 2025 strafverzwarend onder artikel 44bis.
Jironet benadrukte dat OM, politie, DRA en informele organisaties samen een vangnet vormen: “Geen enkele organisatie kan alles oplossen. Samen zorgen we dat negatieve ervaringen ergens worden opgevangen.”
Juridisch advies voor vrouwen
Shaymaâ Khalil van de Vrouwenrechtswinkel Amsterdam (onderdeel van Bureau Clara Wichman) sloot af met voorbeelden uit de praktijk. Jaarlijks biedt de organisatie gratis juridisch advies aan honderden vrouwen, vooral op het gebied van arbeids- en familierecht. Vanaf oktober is er in Amsterdam-West ook een Arabisch spreekuur.
Khalil beschreef een recente casus van een moslima die op de werkvloer werd gediscrimineerd: “Ze koos ervoor om terug te keren naar haar functie, omdat ze niet wilde wijken. Soms is blijven ook een vorm van verzet.”
De Vrouwenrechtswinkel kan vrouwen begeleiden bij meldingen of aangifte, en werkt nauw samen met DRA en het College voor de Rechten van de Mens.
Samen tegen moslima-discriminatie
De kennissessie maakte duidelijk dat samenwerking tussen formele en informele organisaties cruciaal is. Moslima-discriminatie raakt niet alleen individuen, maar de maatschappelijke cohesie als geheel. Door kennis te delen, meldingsbereidheid te vergroten en de drempels te verlagen, kan erkenning en rechtvaardigheid dichterbij komen.
De volgende sessie in deze reeks vindt plaats op 20 november 2025, met bijdragen van onder meer We Speak, een vrouwencollectief dat zich inzet voor de rechtspositie van moslima’s.